Institut Français Çeviri Ödülleri Sahiplerini Buldu

Institut français Çeviri ödülü Genel Edebiyat kategorisinde Canan Özatalay’a ve Çocuk Edebiyatı kategorisinde Azade Aslan’a verildi.

Institut français Çeviri ödülü töreni 4 Kasım tarihinde Fransa’nın Türkiye Büyükelçisi Isabelle Dumont ve Institut français Türkiye Genel Müdürü Gilles Roulland evsahipliğinde İstanbul Fransız Kültür Merkezi’nde gerçekleşti. Institut français Türkiye’nin bu yıl beşinci kez ve Vedat Günyol anısına düzenlediği Çeviri Ödülü’nü Genel Edebiyat kategorisinde Jean-Baptiste Del Amo’nun Adamın Oğlu adlı romanını Can Yayınları etiketi ile Türkçeleştiren Canan Özatalay kazandı. Çocuk Edebiyatı kategorisinde ise en iyi çeviri ödülü Jean-Charles Berthier’nin Şut ve Gol! adlı eserini Günışığı Kitaplığı etiketi ile çeviren Azade Aslan’a verildi. Institut français Çeviri Onur ödülüne ise İsmail Yerguz layık görüldü. Ödül törenine edebiyat, yayıncılık ve medya dünyasından çok sayıda davetli katıldı. Başkanlığını İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünden Prof. Nedret Öztokat Kılıçeri’nin yaptığı, Hacettepe Üniversitesi Çeviri Bölümü Başkanı Doç. Dr Zeynep Oral, Galatasaray Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve çevirmen Dr. Şilan Karadağ Berber, 2021 Çeviri ödülü sahibi çevirmen Ebru Erbaş ve çevirmen Mehmet Erkurt’tan oluşan jüri, Institut français Çeviri Ödülü 2025 edisyonunun gerekçeli kararını açıkladı : « Bu yıl beşincisi düzenlenen Institut français Çeviri Ödülleri’ne 20 eser başvurdu. Bunları üç kategoride değerlendirdik. Fransız edebiyatından 10 roman, çocuk edebiyatından 7 anlatının yanı sıra ilk çeviri deneyimine verilen Teşvik Ödülüne 4 eser başvurdu. Geçen yıllara oranla sayısal bir düşüş dikkati çekti. Institut français Çeviri Ödüllerinin Fransızca kitapların çeviri sürecine verdiği desteğe değer veren ve ödüle başvuran tüm yayınevi yöneticilerine ve çevirmenlere gönülden teşekkürlerimizi sunarız. Ortak bir amaçla beş yıldır buluşmaktayız. Amacımız Fransızca eserlerin Türk okura ulaşması, Fransız edebiyatıyla kurulan köprü ve binyılın ilk çeyreğinde dünyanın ağrıyan kalbine iyi gelmeyi hedefleyen yazar ve çevirmenlerin çabasına destek vermek. Jüri her yıl olduğu gibi bu yıl da özgün metinle çeviri metni son derece titiz bir karşılaştırmalı okumaya tabi tutarak ödüle başvuran eserleri inceledi. Ödüle başvuran çeviri eserler romanın öncelikle konusuna, diline ve üslubuna, bir başka deyişle içerik ve biçim ölçütüne göre okunmuş, konu ve üslubun gerektirdiği sözcük, sözdizim yapısı, dil özellikleri, anlam ve etki eşdeğerliliği temelinde değerlendirilmiştir. Kaynak dilden Türkçeye geçişte çevirmenin bulduğu çözümler, dilsel beceri ve yazarın diline sadık kalarak gösterdiği dinamik ve yaratıcı yaklaşımları başlıca değerlendirme kriteri olmuştur.  Her yıl olduğu gibi özgün metnin dilinin aynı maharet, doğruluk ve eşdeğer yaratıcılıkla çeviri eserde karşılığını bulmuş olması her birimizi yönlendiren ilke olmuştur. Bu nedenle uzun süren ve karşılaştırmalı listeler halinde kaynak dil ve çeviri metin arasında tartışma ve değerlendirmelerle geçti toplantılarımız.  

Tüm bunların yanı sıra çeviri eserde yer alan söz sanatlarının ustalıkla kurulmuş olması, akıcı ve kendi içinde tutarlı bir yazın dili yaratabilme becerisini de jürimiz dikkate aldı. Ne yazık ki bu yıl ilk çeviri çalışmasına verilmek üzere konulan Çeviri Teşvik Ödülü’ne başvuran eserler arasında bu ödülün gerektirdiği ölçütü sağlayabilen bir eser bulunamamıştır. Burada genç çevirmenlerin ilk çevirilerinde nitelikli bir editörlük ve redaktörlük desteği almalarının şart olduğunu düşünüyoruz. İleriki yıllarda daha titiz ve dikkatli bir çeviri ile editörlük ve redaksiyon sürecinden gelen eserlerin yüzümüzü güldüreceğinden eminiz. Çocuk Edebiyatı kategorisinde iki eser finale kaldı: J.-Cl. Lalumière’in Cabane en péril eserini Kulübemiz Tehlikede başlığıyla çeviren İlkay Baliç. İkinci eser Jean Charles Berthier’nin Droites au but ! eserini Şut ve Gol! başlığıyla çeviren Azade Aslan. Jüri bu kategoride oy çokluğuyla Şut ve Gol!’ün çevirmeni Azade Aslan’ı ödüle değer gördü. Genel Edebiyat kategorisinde ise iki eser finale kaldı: Mohamed Mbougar Sarr’ın La plus secrète mémoire des hommes eserini İnsanların En Gizli Hatırası başlığıyla çeviren Şirin Erkan Leitao ve Jean-Baptiste Del Amo’nun Le Fils de l’homme eserini Adamın Oğlu başlığıyla çeviren Canan Özatalay. Genel Edebiyat kategorisinde çevirmen Canan Özatalay oy birliğiyle ödüle layık görüldü. 2025 yılında Institut français Çeviri Onur Ödülü’ne oybirliğiyle İsmail Yerguz layık görülmüştür.  Üniversite yıllarından başlayarak tüm çalışma hayatını çeviriye adamış bir çeviri zanaatkârıdır İsmail Yerguz. Klasik, modern ve çağdaş pek çok Fransız yazarı Türkçeye kazandırmakla kalmamış, üç yüze yakın çevirisi arasında tarih, felsefe, sanat kuramları, psikoloji alanına giren yapıtları da Türk okuruyla buluşturmuştur. Jüri üyeleri: Nedret ÖZTOKAT KILIÇERI, A. Zeynep ORAL, Şilan KARADAĞ BERBER, Ebru ERBAŞ, Mehmet ERKURT. » Institut français Çeviri Ödülü 2021 yılında Mahir Güven’in Ağabey adlı romanının çevirisi ile Ebru Erbaş’a verilirken, Onur ödülü ise aynı yıl yaşamını yitiren Aysel Bora’ya takdim edilmişti. 2022 yılında Bernard Lahire’in Rüyaların Sosyolojik Yorumu adlı kitabını Türkçeye kazandıran Zuhal Karagöz Institut français Çeviri Ödülünü kazanırken, Onur ödülüne ise Roza Hakmen layık görülmüştü. Institut français Çeviri Ödülünü 2023 yılında Annie Ernaux’nun Boş Dolaplar adlı kitabını Türkçeye kazandıran Siren İdemen kazandı. Onur ödülü ise Dr. İsmet Birkan’a takdim edildi. 2024 yılında Institut français Çeviri Ödülü’nü Genel Edebiyat kategorisinde Muriel Barbery’nin Tek Bir Gül adlı romanını Türkçeye kazandıran Ekin Özlü Akseki kazandı. Çizgi roman kategorisinde en iyi çeviri ödülü ise Frederik Peeters’ın Oleg adlı eserini çeviren Damla Kellecioğlu’na verildi. Institut français Çeviri Onur ödülüne ise Özdemir İnce layık görüldü.